The Tale of the Flute

Listen to how this flute complains 

Telling us tales of separations,

“Ever since I was cut from the reedbed  

 men and women have moaned from my cry

I seek one whose heart is torn with separation

So I can tell them the tale of the pain of longing.

Whoever is left far from their source

Will seek again the day of reunion 

I empathized with many groups

I paired with the happy and the sad

Each befriended me from their angle

But none sought out the secret within me

You will find my secret not far from my cry

Yet they haven’t that light, the ear and eye

Body and soul can’t be hidden long from each other

Yet people have no command over this inner vision

The sound of the flute is not from wind, but fire

May those without this fire; cease to exist!

It is the fire of love that fell in the flute

It is the bubbling of love that fell into wine

The flute’s a companion to those parted with a friend

Whose veils have cut asunder our own veils

Who has seen poison and antidote in one, like the flute?

Who has seen a companion and eager friend like the flute?

The flute tells a tale of a much bloodied way

Tells us stories of insane love 

The confidant of this awareness is no-awareness

the tongue’s best customer is the ear

In our sorrow; the days go by

The days are coupled with painful longing

Tell the passing days, “Go, I have no fear!”

stay with me– besides whom there is none pure 

Rumi thanksgiving part 2

this is part of a story about a clan of rabbits and the kind of the jungle, the lion.
Rumi begins by defining power as our attempt or our trying to give thanks for the blessings we have received. Even the attempt, the trying is defined by him as power.
سعی شکر نعمتش قدرت بود
Trying to give thanks
for blessings bestowed
is considered power
جبر تو انکار آن نعمت بود
If you consider them inevitable
You will negate them
شکر قدرت قدرتت افزون کند
Giving thanks for power,
Will increase your power
جبر نعمت از کفت بیرون کند
Thinking you are entitled
the blessings slip away


Rumi gives us an example of a blessing: power. The ability to do something to have some station in life, wherever that maybe, however high or low.
He says giving thanks for your blessings will increase them, not giving thanks will dissolve them.

A thanksgiving supplication

We begin our thanksgiving with a supplication and an exchange of secrets between Rumi and God as he describes it in the Masnavi.
ای خدا جان را تو بنما آن مقام
Oh Lord grant my life essence that stature
کاندرو بیحرف میروید کلام
So it can grow speech without words
تا که سازد جان پاک از سر قدم
So the pure untainted life essence
Can one again start its dance
سوی عرصهی دور و پنهای عدم
Towards the far and unbounded field of Nonbeing
عرصهای بس با گشاد و با فضا
fields unbounded and spacious
وین خیال و هست یابد زو نوا
That grant the musical waves of thought and being
تنگتر آمد خیالات از عدم
Narrower still than Nonbeing are thoughts
زان سبب باشد خیال اسباب غم
Thus thoughts become the means of sorrow
باز هستی تنگتر بود از خیال
From thoughts narrower still is this material world
زان شود در وی قمر همچون هلال
Which makes a crescent out of the moon
باز هستی جهان حس و رنگ
Tighter still is this prison
تنگتر آمد که زندانیست تنگ
the world of senses and colors
علت تنگیست ترکیب و عدد
Number and mixture cause this tightness
جانب ترکیب حسها میکشد
The senses pull you to the mixtures
زان سوی حس عالم توحید دان
Beyond the senses resides the realm of Unity
گر یکی خواهی بدان جانب بران
Drive there if you seek the One
امر کن یک فعل بود و نون و کاف
The command "be!" is one verb and an "e" and "b"
در سخن افتاد و معنی بود صاف
Falters and falls in speech
But it's meaning is smooth and clear
این سخن پایان ندارد باز گرد
Return : this is an unending discourse
تا چه شد احوال گرگ اندر نبرد
Let's return to the story of the wolf in battle

The Men of God -- from Foroughi Bastami

Another famoud Persian Poet writes about the characteristics of the men of God.

فروغی بسطامی

مردان خدا پردهٔ پندار دریدند
The men of God rent the veil of thought
یعنی همه جا غیر خدا یار ندیدند
which means they saw noone but God anywhere

هر دست که دادند از آن دست گرفتند
They received from the same hand they gave
هر نکته که گفتند همان نکته شنیدند
they heard back whatever points they had made to others

یک طایفه را بهر مکافات سرشتند
they chose one crowd to be punished
یک سلسله را بهر ملاقات گزیدند
and another to reach communion

یک فرقه به عشرت در کاشانه گشادند
one group are happy and having a great time
یک زمره به حسرت سر انگشت گزیدند
another crowd are biting their fingers in envy and regret

جمعی به در پیر خرابات خرابند
one group are smashed behind the winehouse
قومی به بر شیخ مناجات مریدند
another are praying, followers of the spiritual guide

یک جمع نکوشیده رسیدند به مقصد
one group reached their destination without effort
یک قوم دویدند و به مقصد نرسیدند
another crowd ran long and did not arrive

فریاد که در رهگذر آدم خاکی
Hear my shout hear my cry: in this passageway on earth
بس دانه فشاندند و بسی دام تنیدند
many have poured seeds and many have laid traps

همت طلب از باطن پیران سحرخیز
seek motivation from the hearts of those early rising wise ones
زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند
for they sought to uncover one or two secrets of the two worlds

زنهار مزن دست به دامان گروهی
beware -- don't fall in with that group
کز حق ببریدند و به باطل گرویدند
who broke apart from Truth and joined False

چون خلق درآیند به بازار حقیقت
when the people come to the market of Truth
ترسم نفروشند متاعی که خریدند
i fear they will not sell the food they had bought

کوتاه نظر غافل از آن سرو بلند است
that myopic one who looks only at his feet can't see the tall pine
کاین جامه به اندازهٔ هر کس نبریدند
for they didn't cut this cloth to fit everyone's size

مرغان نظرباز سبک‌سیر فروغی
those keen light-flying birds of light
از دام گه خاک بر افلاک پریدند
flew away from the traps of dust into the blue heavens

Hear The Voice of Love, eloquently speaking -- Hafez Ode 178

We have a guest appearance by Hafez, in his ode 178, entitled as above.

To extend the colloquial religious connotation, Mahram, is a word used to denote those who are in our intimate trusted circle; our circle of trust, those who can know our secrets, though whom we trust our secrets. "Mahram e Del" Are those who are are close to our heart (del). "Haram" is the variation of the English Harem; but the meaning of the word itself is a protected domain, a protected area , a sacred area, "holy ground" is the closest English equivalent.

هر که شد محرم دل در حرم یار بماند
Whoever gains the status of a one trusted by the heart
will remain safe on the holy ground of Love
وان که این کار ندانست در انکار بماند
And those who do not know how to accomplish this
will forever remain in the realm of rejection

اگر از پرده برون شد دل من عیب مکن
Don't find fault with me for showing my Love
If my heart springs out from behind the curtain
شکر ایزد که نه در پرده پندار بماند
thank the Lord it did not remain behind
that veil forever just continuing to think about love

صوفیان واستدند از گرو می همه رخت
دلق ما بود که در خانه خمار بماند

محتسب شیخ شد و فسق خود از یاد ببرد
قصه ماست که در هر سر بازار بماند

هر می لعل کز آن دست بلورین ستدیم
آب حسرت شد و در چشم گهربار بماند

جز دل من کز ازل تا به ابد عاشق رفت
جاودان کس نشنیدیم که در کار بماند

گشت بیمار که چون چشم تو گردد نرگس
شیوه تو نشدش حاصل و بیمار بماند

از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر
Have you ever heard a better legacy in this whirling dome
یادگاری که در این گنبد دوار بماند
than the voice of Love, eloquently speaking

داشتم دلقی و صد عیب مرا می‌پوشید
خرقه رهن می و مطرب شد و زنار بماند

بر جمال تو چنان صورت چین حیران شد
که حدیثش همه جا در در و دیوار بماند

به تماشاگه زلفش دل حافظ روزی
شد که بازآید و جاوید گرفتار بماند

Hafez uses the metaphor of the "circling dome" to refer to the sky and the world as a whole.
The sound of Love, speaking -- that utterance is the sweetest legacy we can leave in this world.

"How am I ?" you ask -- How would I know anymore?

مرا گویی: «چه سانی؟» من چه دانم؟

«کدامی وز کیانی؟» من چه دانم؟

مرا گویی: «چنین سرمست و مخمور

ز چه رطلِ گرانی؟» من چه دانم؟

مرا گویی: «در آن لب او چه دارد

کز او شیرین زبانی؟» من چه دانم؟

مرا گویی: «در این عُمرت چه دیدی

بِه از عمر و جوانی؟» من چه دانم؟

بدیدم آتشی اندر رخِ او

چو آبِ زندگانی، من چه دانم؟

اگر من خود توام پس تو کدامی؟

تو اینی یا تو آنی؟ من چه دانم؟

چنین اندیشه‌ها را من که باشم؟

تو جانِ مهربانی، من چه دانم؟

مرا گویی که «بر راهش مقیمی؟»

مگر تو راهبانی! من چه دانم؟

مرا گاهی کمان سازی گهی تیر

تو تیری یا کمانی، من چه دانم؟

خُنُک آن دم که گویی: «جانت بخشم؟»

بگویم من: «تو دانی، من چه دانم؟»

ز بی‌صبری بگویم: «شمس تبریز،

چنینی و چنانی» من چه دانم؟

"How am I?" you ask? -- What can I say?

You ask me how I’m doing? --What can I say?
 

You ask me where do I come from? From which community?" you ask-- What can I say?

"From what wine-vat did you become this drunk?" you ask -- What can I say?

You ask me:

"What did the beloved have in those the lips --
from which your speech flows sweet?" -- What can I say?

You ask me:

“What have you seen in your lifetime that is better than life and youth?"-- What can I say?

I spotted a fire in the Beloved's face
that looked like the fountain of life—

What can I say?

If I myself, am you, then which one are You?
I ask : Are You This One or that one?—

What can I say?

Who am I to think these thoughts?
You being that kind essence of my life –

What can I say?

  

You ask me:

"Are you steadfast on the Beloved's Way? If so, are you a guide?" -- What can I say?

You craft me sometimes, into a bow, and sometimes into an arrow
But which one are You: the arrow or the bow?
What can I say?

When you tell me you’ll give me life , in that happy moment I’ll reply
"You know best -- What can I say?"

When I’m impatient I call on Him upon [My Guide] Shams of Tabriz:
“Are you going to be this way?”
What can I say?

Walk the Waves like Jesus

گفت هان ای سخرگان گفت و گو
He said beware those of you
mesmerized by idle talk

وعظ و گفتار زبان و گوش جو
who seek lessons and sermons,
speech and sound,

پنبه اندر گوش حس دون کنید
Put cotton in the ear
of the lower senses

بند حس از چشم خود بیرون کنید
break the bonds of the senses that come through your eyes

پنبه‌ی آن گوش سر گوش سرست
The cotton in the ear of secrets is the external ear

تا نگردد این کر آن باطن کرست

Until that external ear is not deaf the spiritual one remains deaf

بی‌حس و بی‌گوش و بی‌فکرت شوید
Become without senses, without ears, without thought

تا خطاب ارجعی را بشنوید
so you can hear the call from above

تا به گفت و گوی بیداری دری
Until you can open the door to awakened conversation

تو زگفت خواب بویی کی بری
How can you feel that inner conversation of sleep

سیر بیرونیست قول و فعل ما
Speech and actions are our outer journey

سیر باطن هست بالای سما
The inner journey happens above the heavens

حس خشکی دید کز خشکی بزاد
One born on dry land only senses dryness

عیسی جان پای بر دریا نهاد
The Jesus inside steps upon the ocean

سیر جسم خشک بر خشکی فتاد
The journey of our earthly body is on earth 

سیر جان پا در دل دریا نهاد
The spiritual journey encourages us to step into the sea

چونک عمر اندر ره خشکی گذشت
When you spend your life in the way of earth

گاه کوه و گاه دریا گاه دشت
Sometimes on the mountain, sometimes on the sea and in the fields

آب حیوان از کجا خواهی تو یافت
But where can you find the fountain of Life?

موج دریا را کجا خواهی شکافت
Where are you going to pierce the waves of the ocean?

موج خاکی وهم و فهم و فکر ماست
The earthly wave comes from our thought, illusions and understandings 

موج آبی محو و سکرست و فناست
The water wave is evanescent, drunk, annihilating

تا درین سکری از آن سکری تو دور
If you are drunk here, you are far from that Other Drunkenness
تا ازین مستی از آن جامی نفور
Until you are drunk from this, you are kept away from that Other Cup

گفت و گوی ظاهر آمد چون غبار
Outward conversation settles on us like dust

مدتی خاموش خو کن هوش‌دار
 Be silent-natured for a while and carefully guard your thoughts. 

Though my heart is on fire- I remain silent

بزن آن پرده دوشین که من امروز خموشم
Play that melody from yesterday,
for today, I remain silent
ز تف آتش عشقت من دلسوز خموشم
Though the heat of your love may burn me,
I remain silent
منم آن باز که مستم ز کله بسته شدستم
I am the drunk hawk,
yearning to hunt, yet I am tied
ز کله چشم فرازم ز کله دوز خموشم
I gaze beyond but remain
silent in my bonds
ز نگار خوش پنهان ز یکی آتش پنهان
I am concealed from the fire
from the well-concealed beloved
چو دل افروخته گشتم ز دلفروز خموشم
Though my heart is on fire
I remain silent
چو بدیدم که دهانم شد غماز نهانم
سخن فاش چه گویم که ز مرموز خموشم
What can I utter out loud
for am bound to silence from the secret
به ره عشق خیالش چو قلاووز من آمد
My thoughts of my love guard me
protect me from all sides
ز رهش گویم لیکن ز قلاووز خموشم
I would speak of the way of love
but my protector keeps me silent
ز غم افروخته گشتم به غم آموخته گشتم
As I smoulder in it
I learned about sorrow
ز غم ار ناله برآرم ز غم آموز خموشم
My sighs of sorrow may be heard
yet I am silent about the one who taught me sorrow.

My mind swims in thoughts of you - ode 759

My Dear at every turn I want you here
I seek you far I seek you near

My heart is longing for you
My mind thinks only of you

My tired yellow complexion
Shows the sorrow of longing for you
دل من رای تو دارد سر سودای تو دارد
رخ فرسوده زردم غم صفرای تو دارد

My head is drunk with the beauty of your face
My heart is entrapped by thoughts of you
سر من مست جمالت دل من دام خیالت

I dedicate these jewels of my eyes
to the depths of the Ocean that is You
گهر دیده نثار کف دریای تو دارد

Every gift I received from you
I lay before my thoughts of you
ز تو هر هدیه که بردم به خیال تو سپردم

Thoughts with the sweetness of nectar
with the beauty of your face;
with your magnificence
که خیال شکرینت فر و سیمای تو دارد

Yet I am mistaken; for my thoughts
Won't remain as thoughts of You
غلطم گر چه خیالت به خیالات نماند

All goodness and kindness coming to me
are gifts from You
همه خوبی و ملاحت ز عطاهای تو دارد

The hundred petaled flower
shed its petals in chagrin
گل صدبرگ به پیش تو فروریخت ز خجلت

For it thought it too
had beauty comparable to You
که گمان برد که او هم رخ رعنای تو دارد

It bowed its head
and wept in regret
سر خود پیش فکنده چو گنه کار تو عرعر

for mistakenly believing
it had better than You!
که خطا کرد و گمان برد که بالای تو دارد

جگر و جان عزیزان چو رخ زهره فروزان
همه چون ماه گدازان که تمنای تو دارد

دل من تابه حلوا ز بر آتش سودا
اگر از شعله بسوزد نه که حلوای تو دارد

هله چون دوست به دستی همه جا جای نشستی
خنک آن بیخبری کو خبر از جای تو دارد

اگرم در نگشایی ز ره بام درآیم
که زهی جان لطیفی که تماشای تو دارد

به دو صد بام برآیم به دو صد دام درآیم
چه کنم آهوی جانم سر صحرای تو دارد

خمش ای عاشق مجنون بمگو شعر و بخور خون
که جهان ذره به ذره غم غوغای تو دارد

سوی تبریز شو ای دل بر شمس الحق مفضل
چو خیالش به تو آید که تقاضای تو دارد

I am drunk of you and mindless of me

مکن ای دوست غریبم سر سودای تو دارم
Stop my friend! I am
but a stranger seeking You!

من و بالای مناره که تمنای تو دارم
I will climb the tower and call
out your name, for I yearn for You

ز تو سرمست و خمارم خبر از خویش ندارم
I am drunk of you, and
I am mindless of me

سر خود نیز نخارم که تقاضای تو دارم
I have no time to scratch my head,
I only ask for you

دل من روشن و مقبل ز چه شد با تو بگویم
I will only tell you what it is
That opens up my heart and lights it up

که در این آینه دل رخ زیبای تو دارم
For here in the mirror of my heart
I have your beautiful reflection

مکن ای دوست ملامت بنگر روز قیامت
Don't reprimand me so,
there will be a day of judgement!

همه موجم همه جوشم در دریای تو دارم
I am a wave, a churning bubble,
seeking the ocean that is You!

مشنو قول طبیبان که شکر زاید صفرا
Don't listen to the healers
who say sweetness casues ailment!

به شکر داروی من کن چه که صفرای تو دارم
heal me sweet for my ailment
is separation from You!

هله ای گنبد گردون بشنو قصهام اکنون
که چو تو همره ماهم بر و پهنای تو دارم

بر دربان تو آیم ندهد راه و براند
خبرش نیست که پنهان چه تماشای تو دارم

ز درم راه نباشد ز سر بام و دریچه
ستر الله علینا چه علالای تو دارم

هله دربان عوان خو مدهم راه و سقط گو
چو دفم می زن بر رو دف و سرنای تو دارم

As the drummer strikes the drum
slap me a see I am full of your rythm
چو دف از سیلی مطرب هنرم بیش نماید
بزن و تجربه می کن همه هیهای تو دارم

هله زین پس نخروشم نکنم فتنه نجوشم
به دلم حکم کی دارد دل گویای تو دارم

Moses meets a shepherd

دید موسی یک شبانی را براه
Moses spotted a shepherd along the way
کو همیگفت ای گزیننده اله
Who was addressing God
تو کجایی تا شوم من چاکرت
Where are you ? I want to be your servant.
چارقت دوزم کنم شانه سرت
To mend your clothes and comb your hair
جامهات شویم شپشهاات کشم
Wash your clothes and hang them out to dry
شیر پیشت آورم ای محتشم
Bring you fresh milk my Lord
دستکت بوسم بمالم پایکت
Kiss your hand and rub your feet
وقت خواب آید بروبم جایکت
When night time comes I'll make your bed upon the floor, sweep and clean it
ای فدای تو همه بزهای من
I would sacrifice all my goats for you
ای بیادت هیهی و هیهای من
I think of you whenever I call my goats
این نمط بیهوده میگفت آن شبان

گفت موسی با کی است این ای فلان
گفت با آنکس که ما را آفرید
این زمین و چرخ ازو آمد پدید
گفت موسی های بس مدبر شدی
خود مسلمان ناشده کافر شدی
این چه ژاژست این چه کفرست و فشار
پنبهای اندر دهان خود فشار
گند کفر تو جهان را گنده کرد
کفر تو دیبای دین را ژنده کرد
چارق و پاتابه لایق مر تراست
آفتابی را چنینها کی رواست
گر نبندی زین سخن تو حلق را
آتشی آید بسوزد خلق را
آتشی گر نامدست این دود چیست
جان سیه گشته روان مردود چیست
گر همیدانی که یزدان داورست
ژاژ و گستاخی ترا چون باورست
دوستی بیخرد خود دشمنیست
حق تعالی زین چنین خدمت غنیست
با کی میگویی تو این با عم و خال
جسم و حاجت در صفات ذوالجلال
شیر او نوشد که در نشو و نماست
چارق او پوشد که او محتاج پاست
ور برای بندهشست این گفت تو
آنک حق گفت او منست و من خود او
آنک گفت انی مرضت لم تعد
من شدم رنجور او تنها نشد
آنک بی یسمع و بی یبصر شدهست
در حق آن بنده این هم بیهدهست
بی ادب گفتن سخن با خاص حق
دل بمیراند سیه دارد ورق
گر تو مردی را بخوانی فاطمه
گرچه یک جنساند مرد و زن همه
قصد خون تو کند تا ممکنست
گرچه خوشخو و حلیم و ساکنست
فاطمه مدحست در حق زنان
مرد را گویی بود زخم سنان
دست و پا در حق ما استایش است
در حق پاکی حق آلایش است
لم یلد لم یولد او را لایق است
والد و مولود را او خالق است
هرچه جسم آمد ولادت وصف اوست
هرچه مولودست او زین سوی جوست
زانک از کون و فساد است و مهین
حادثست و محدثی خواهد یقین
گفت ای موسی دهانم دوختی
وز پشیمانی تو جانم سوختی
جامه را بدرید و آهی کرد تفت
سر نهاد اندر بیابانی و رفت

Elixir of Life

Thoughts of you 
Flow deep within
This stream of streams, within
This elixir of my Being

This flow comes, from your love 
 into my lifestream it flows 
Overflowing in gratitude
all existence give thanks

Even the flying parrots are thanking
And with this mention of birds
My longing heart, Begins to fly

 you only have to mention
the Name of that Beloved
And I, most certainly
Will give up all I have, even my being

For on this journey of union,
seekers are prepared to give it all up - everything
even our existence for the Life of Life.
How then, can we avoid smiling in sheer joy?

Like every other soulbird, the turtledove
Weaves a garland of love 

He even escapes the cage 
to hand  it to his Solomon


my heart flies with it too, for
every moment, another seeker,
Travels lovedrunk, to the purest of realms
Seeking union with the Beloved

Losing identity, gaining Eternity.
What is the soul? the winevat of Kings,
containing heavenly wine .
Tasting it you will lose your self

What more can be expressed with words?
an indescribable bliss while eating
an indescribable bliss while moving
an indescribable bliss while speaking

I feel it no matter what I'm doing
For when I see your Moonlike beauty, my Beloved,
And when we are together ,
I am in the realm of joy

But those whose horse is lame,
will leave this realm, limping

The moon, who knows you play polo,
transformed itself into a glowing sphere
The sun has also given up its being
rolling away for you to play like a fiery ball

Both have hastened to you, but why
haven't acknowledged their presence
Having woven themselves into your Light;
they await outside your porch

If the external light is such,
then he who is a seer of destiny, My Lord
rides with power, rides with grace
He rides strong, he rides steadfast !

Father's Day with Rumi

Oh God may you never separate this union

ای خدا این وصل را هجران مکن
My Lord, never turn this union into separation.
سرخوشان عشق را نالان مکن
Don't make the happy lovers weep.
باغ جان را تازه و سرسبز دار
Keep the garden of the soul
The garden of our lives green and plush
قصد این مستان و این بستان مکن
Don't target your wrath at these drunkards in the garden of love
چون خزان بر شاخ و برگ دل مزن
Don't come like autumn upon the branches and leaves
خلق را مسکین و سرگردان مکن
بر درختی کشیان مرغ توست
شاخ مشکن مرغ را پران مکن
جمع و شمع خویش را برهم مزن
دشمنان را کور کن شادان مکن
گر چه دزدان خصم روز روشنند
آنچ میخواهد دل ایشان مکن
کعبه اقبال این حلقه است و بس
کعبه اومید را ویران مکن
این طناب خیمه را برهم مزن
خیمه توست آخر ای سلطان مکن
نیست در عالم ز هجران تلختر
هرچ خواهی کن ولیکن آن مکن
Vasl is a state of union and hejran is its opposite state: one of separation and longing.
In Farsi, God is spoken to reverently, but directly speaking to Him, an intimate Friend.
Rumi starts out with a supplication to maintain the union, the good, the state of union between those whom Love has made "head happy": happiness in the head literally, as a result of experiencing Love.
He then proceeds to describe, through a string of metaphors, the scenarios he begs God to keep intact.Keeping the garden of life luscious green, not targeting those drunk with love in the garden of love, don't bring the autumn that turns the leaves brown and dry, don't dry up and break the branches of this green garden of love, don't make these people empty handed and wandering the streets, homeless.

Look inside my heart - Ode 931

مها به دل نظری کن که دل تو را دارد
look inside my heart, moonlight beauty,
For you will find yourself there
به روز و شب به مراعاتت اقتضا دارد
night and day I attend to you without fail
So spare a glance at my heart
ز شادی و ز فرح در جهان نمیگنجد
The boisterous joy in my heart
Cannot be contained in this world
دلی که چون تو دلارام خوش لقا دارد
For you comfort hearts
In your tender peaceful way
ز آفتاب تو آن را که پشت گرم شود
Whoever feels the warmth
of the light of your sun,
چرا دلیر نباشد حذر چرا دارد
How can they not be courageous
How can they be hesitant?
ز بهر شادی توست ار دلم غمی دارد
If my heart knows no sorrow
it is because you have granted joy
ز دست و کیسه توست ار کفم سخا دارد
If I give tithings to the poor
It is from your hand
Your generosity, that it flows
خیال خوب تو چون وحشیان ز من برمد
The thought of you empowers me
And repels all dangers from me
که صورتیست تن بنده دست و پا دارد
What thoughtshape is my body
And what limbs does it have?

مرا و صد چو مرا آن خیال بیصورت
That shapeless Thought
Casts me and a thousand others like me
Into the ocean of shapes and signs
ز نقش سیر کند عاشق فنا دارد
For the lover only seeks
The state of Absorption into the Beloved -- Fanaa

برهنه خلعت خورشید پوشد و گوید
The unclothed will wear the
sun's garments and will proclaim
خنک کسی که ز زربفت او قبا دارد
Fortunate is the one who
Owns an attire of lightwoven thread

تنی که تابش خورشید جان بر او آید
One who receives the
rays of the soul's Sun
گمان مبر که سر سایه هما دارد
Don't suppose that they have
The bird of fortune has cast its shadow on them.

بدانک موسی فرعون کش در این شهرست
Know that the pharaoh destroying Moses lives in this town
عصاش را تو نبینی ولی عصا دارد
You cannot see it
But he has his staff
همیرسد به عنانهای آسمان دستش
He can reach the signs of the heavens
که اصبع دل او خاتم وفا دارد
Where the lovers heart points is the object of faith
غمش جفا نکند ور کند حلالش باد
The sorrow the beloved may create
Is completely forgivable
به هر چه آب کند تشنه صد رضا دارد
فزون از آن نبود کش کشد به استسقا
در آن زمان دل و جان عاشق سقا دارد
اگر صبا شکند یک دو شاخ اندر باغ
نه هر چه دارد آن باغ از صبا دارد
شراب عشق چو خوردی شنو صلای کباب
ز مقبلی که دلش داغ انبیا دارد
زمین ببسته دهان تاسه مه که میداند
که هر زمین به درون در نهان چهها دارد
بهار که بنماید زمین نیشکرت
از آن زمین به درون ماش و لوبیا دارد
چرا چو دال دعا در دعا نمیخمد
کسی که از کرمش قبله دعا دارد
چو پشت کرد به خورشید او نمازی نیست
از آنک سایه خود پیش و مقتدا دارد
خموش کن خبر من صمت نجا بشنو
اگر رقیب سخن جوی ما روا دارد

Why am I here?

My thoughts linger by day and I wonder by night

روزها فکر من این است و همه شب سخنم

که چرا غافل از احوال دل خویشتنم
Why am I not heeding my innermost nature (of light)?

از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود
Where do I come from and why
به کجا میروم آخر ننمایی وطنم
If you don't show me the way, where will I end up?

مانده ام سخت عجب کز چه سبب ساخت مرا
Frozen in awe, why did He create me?
یا چه بوده است مراد وی از این ساختنم
Or what was His goal in my creation?
(What is my mission?)
آنچه از عالم عِلوی است من آن می گویم

رخت خود باز بر آنم که همانجا فکنم

مرغ باغ ملکوتم نِیم از عالم خاک

چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم

کیست آن گوش که او می شنود آوازم

یا کدام است سخن می کند اندر دهنم

کیست در دیده که از دیده برون می نگرد

یا چه جان است نگویی که منش پیرهنم

تا به تحقیق مرا منزل و ره ننمایی

یک دم آرام نگیرم نفسی دم نزنم

می وصلم بچشان تا در زندان ابد

به یکی عربده مستانه به هم درشکنم

من به خود نامدم اینجا که به خود باز روم

آنکه آورد مرا باز برد تا وطنم

تو مپندار که من شعر به خود می گویم

تا که هشیارم و بیدار یکی دم نزنم

مولانا

You are my celebration

اندر دل من مها دلافروز توئی
shining like the moon
You reside in my heart
And light it from within
یاران هستند لیک دلسوز توئ.

Friends are all around us, yes
But only You truly care
شادند جهانیان به نوروز و بعید

People are happy for the New Year
And celebrate the holidays
عید من و نوروز من امروز توئی

But today it is You
who
Are truly my New Year
My celebration .

Let's all sit and share stories - ode 1671

Draft

گر دم از شادی وگر از غم زنیم
Let's pick a topic to discuss:
Whether happiness or sorrow
جمع بنشینیم و دم با هم زنیم
Let's sit in a group
and share stories
یار ما افزون رود افزون رویم
If our friend goes further
We go further still
یار ما گر کم زند ما کم زنیم
If our friend plays [the drum] slowly
We play [the drum] slower still
ما و یاران همدل و همدم شویم
We and our buddies are
one in heart; one in breath
همچو آتش بر صف رستم زنیم
Ferocious as fire, we attack the ranks of the bravest of heroes
گر چه مردانیم اگر تنها رویم
We are no less men if we ride alone

چون زنان بر نوحه و ماتم زنیم
گر به تنهایی به راه حج رویم
تو مکن باور که بر زمزم زنیم
تارهای چنگ را مانیم ما
چونک درسازیم زیر و بم زنیم
ما همه در جمع آدم بودهایم
بار دیگر جمله بر آدم زنیم
نکته پوشیدهست و آدم واسطه
خیمهها بر ساحل اعظم زنیم
چون به تخت آید سلیمان بقا
صد هزاران بوسه بر خاتم زنیم

Once again we rise above - ode 1600

بار دیگر از دل و از عقل و جان برخاستیم

Once again we find ourselves

And rise above --

passion, reason and mundane life

یار آمد در میان ما از میان برخاستیم

When the lover comes to our midst

We are no longer there, in that midst

از فنا رو تافتیم و در بقا دربافتیم
from annihilation, we turn away

and into the fabric of Being, we interweave

بینشان را یافتیم و از نشان برخاستيم

We find the One, who leaves no signs

And thus we rise, above, all signs

گرد از دریا برآوردیم و دود از نه فلک

We sweep dust, off the ocean and 

Gather smoke, from the heavens;

از زمان و از زمین و آسمان برخاستیم

Beyond Time, above the earth and

the heavens, we rise

هین که مستان آمدند و راه را خالی کنید
Beware! For here come the Drunk

Make way! Make way!

نی غلط گفتم ز راه و راهبان برخاستیم

I'm not mistaken when I say

We rise above 

both Path and Guide.

آتش جان سر برآورد از زمین کالبد
خاست افغان از دل و ما چون فغان برخاستیم
کم سخن گوییم وگر گوییم کم کس پی برد
باده افزون کن که ما با کم زنان برخاستیم
هستی است آن زنان و کار مردان نیستی است
شکر کاندر نیستی ما پهلوان برخاستیم

Hail every moment to the patient ones

Here Rumi describes in vivid story telling fable-like detail of how a porcupine bit the snakes tail and hung on while receding into its shell . Meanwhile the snake thrashed itself about in anger and hit the sharp spikes only to make things worse through its uncontrolled anger and reaction. "God sits with those who have patience" Rumi reminds us....

چندانک خواهی جنگ کن یا گرم کن تهدید را
Wage war all you want; fire up your threats if you wish
میدان که دود گولخن هرگز نیاید بر سما
But realize that smoke from your kitchen fire will never actually reach the heavens
ور خود برآید بر سما کی تیره گردد آسمان
And if it does, can it darken the sky?
کز دود آورد آسمان چندان لطیفی و ضیا

خود را مرنجان ای پدر سر را مکوب اندر حجر
Don't bring yourself suffering
Don't bang your head against the wall!
با نقش گرمابه مکن این جمله چالیش و غزا

گر تو کنی بر مه تفو بر روی تو بازآید آن
If you spit at the moon it will come back at your face!
ور دامن او را کشی هم بر تو تنگ آید قبا
پیش از تو خامان دگر در جوش این دیگ جهان
بس برطپیدند و نشد درمان نبود الا رضا
بگرفت دم مار را یک خارپشت اندر دهن
سر درکشید و گرد شد مانند گویی آن دغا
آن مار ابله خویش را بر خار میزد دم به دم
سوراخ سوراخ آمد او از خود زدن بر خارها
بی صبر بود و بیحیل خود را بکشت او از عجل
گر صبر کردی یک زمان رستی از او آن بدلقا
بر خارپشت هر بلا خود را مزن تو هم هلا
ساکن نشین وین ورد خوان جاء القضا ضاق الفضا
فرمود رب العالمین با صابرانم همنشین
ای همنشین صابران افرغ علینا صبرنا
رفتم به وادی دگر باقی تو فرما ای پدر
مر صابران را میرسان هر دم سلامی نو ز ما

Love says there is a way; I have travelled it many times

در میان پرده خون عشق را گلزارها
even in the midst
of a curtain of blood,
love can find
a field of beautiful flowers.
عاشقان را با جمال عشق بیچون کارها
There is no question
That lovers deal directly
With the ravishing face of love.
عقل گوید شش جهت حدست و بیرون راه نیست
Reason says the six directions are our limits
And there is no way beyond these
عشق گوید راه هست و رفتهام من بارها
Love says there is a way;
many a time have I taken it
عقل بازاری بدید و تاجری آغاز کرد
The intellect sees a bazaar
And starts thinking: transactions!
عشق دیده زان سوی بازار او بازارها
Love sees beyond that marketplace
It beholds other marketplaces
ای بسا منصور پنهان ز اعتماد جان عشق

ترک منبرها بگفته برشده بر دارها

عاشقان دردکش را در درونه ذوقها
Lovers, pain enduring, have bliss deep within
عاقلان تیره دل را در درون انکارها
The intellectuals and rationalists are dark of heart
And deep inside renounce faith

عقل گوید پا منه کاندر فنا جز خار نیست
The intellect says:
don't step into oblivion* ,
For there are only thorns there

عشق گوید عقل را کاندر توست آن خارها
Love says to the intellect
Those thorns are in you
هین خمش کن خار هستی را ز پای دل بکن
تا ببینی در درون خویشتن گلزارها
شمس تبریزی تویی خورشید اندر ابر حرف
چون برآمد آفتابت محو شد گفتارها

2013 Valentine's Day :In the circle of Your Love

Rumi describes the ability of love to influence the growth in fact, to enhance the power of supernatural celestial beings.

ای طایران قدس را عشقت فزوده بالها

Only through Your love
Can celestial birds grow
more expansive wings

در حلقه سودای تو روحانیان را حالها
Only through dealing
with your love
Can holy men
Create a circle of
Enchanted divine trance!

The ocean of our love has no shores

The ocean of our love has no shores:

آن کس که ز تو نشان ندارد

(He who doesn't exude any signs of you)

If there is no sign of you in someone
گر خورشیدست آن ندارد
Even if they are
shining like the sun,
they still don't have
That (secret element)!

ما بر در و بام عشق حیران
We stand
raptured in awe
at the gates
and on the roof
of love

آن بام که نردبان ندارد
An inaccessible roof
With no ladder

دل چون چنگست و عشق زخمه
The heart is a harp
And love the player
پس دل به چه دل فغان ندارد
Who cannot feel emotions
Of longing when you hear it played?
امروز فغان عاشقان را
بشنو که تو را زیان ندارد

هر ذره پر از فغان و نالهست
Every particle of the lovers being is screaming
اما چه کند زیان ندارد
And behold there is no hurt involved

رقص است زبان ذره زیرا
جز رقص دگر بیان ندارد
هر سو نگران تست دلها
وان سو که تویی گمان ندارد
این عالم را کرانهای هست
This world does have a boundary
عشق من و تو کران ندارد
The love of me and you has none
مانند خیال تو ندیدم
I have never seen anything like the thought of You
بوسه دهد و دهان ندارد
Which gives kisses without having a mouth
ماننده غمزهات ندیدم
I have not seen the likeness of your coyness
تیر اندازد کمان ندارد
Which shoots arrows but has no bow
دادی کمری که بر میان بند
طفل دل من میان ندارد
گفتی که به سوی ما روان شو
بی لطف تو جان روان ندارد

A poem from Khaju on "Feelings of your heart"

We are looking at three Persian poetic masters who have each created poetic allusions to "ahval e del" the "how does your heart fare? How does your innermost being feel? How are the feelings of your heart?"

The previous ode is attributed to
Molana Rumi . This one is written by Khaju
A Persian master from Kerman

ای صبا احوال دل با آن صنم تقریر کن حال این درویش با آن محتشم تقریر کن
ماجرای اشک گرمم یک بیک با او بگو داستان آه سردم دمبدم تقریر کن
گر چو شمع آری حدیث سوز عشقم بر زبان وصف سیلاب سرشک دیده هم تقریر کن
شرح سرگردانی مستسقیان بادیه چون فرود آئی بر اطراف حرم تقریر کن
قصه تاریک روزان در دل شب عرضه دار داستان مهر ورزان صبحدم تقریر کن
گر غم بیچارگان داری و درد خستگان آنچه بر جان منست از درد و غم تقریر کن
اضطراب و شور آن ماهی که دور افتد ز آب گر هواداری نمایی پیش یم تقریر کن
وان گل باغ کرم گر یاد بی برگان کند افتقار و عجزم از راه کرم تقریر کن
ضعف خواجو بین و با آن دلبر لاغر میان هر چه دانی موبموی از بیش و کم تقریر کن

Bring forth the Lord of Sweetness

پیش کش آن شاه شکرخانه را
آن گهر روشن دردانه را
آن شه فرخ رخ بیمثل را
آن مه دریادل جانانه را
روح دهد مرده پوسیده را
مهر دهد سینه بیگانه را
دامن هر خار پر از گل کند
عقل دهد کله دیوانه را
در خرد طفل دوروزه نهد
آنچ نباشد دل فرزانه را
طفل کی باشد تو مگر منکری
عربده استن حنانه را
مست شوی و شه مستان شوی
چونک بگرداند پیمانه را
بیخودم و مست و پراکنده مغز
ور نه نکو گویم افسانه را
با همه بشنو که بباید شنود
قصه شیرین غریبانه را
بشکند آن روی دل ماه را
بشکند آن زلف دو صد شانه را
قصه آن چشم کی یارد گزارد
ساحر ساحرکش فتانه را
بیند چشمش که چه خواهد شدن
تا ابد او بیند پیشانه را
راز مگو رو عجمی ساز خویش
یاد کن آن خواجه علیانه را