This blog includes excerpts from my book entitled The Lover's Gaze: Rumi's Guide for Lovers and Spiritual Seekers. In it I try to provide balanced (not too literal, yet not diverging from the original Persian) translations and commentary on the poetry and practical philosophy of Rumi, the Persian Sufi Mystic and Poet. The translations in this blog are copyrighted. If you wish to use them send me an email and I will need to verify usage then send you a formal email of permission of usage.
Search
Thursday, March 22, 2012
Wednesday, March 21, 2012
Love is an ocean with hidden waves
گر ز سر عشق او داری خبر
If you have any inkling of the secret of His Love
جان بده در عشق و در جانان نگر
Give up your life to Love and gaze into the Beloved
عشق دریاییست و موجش ناپدید
Love is an ocean with hidden waves
آب دریا آتش و موجش گهر
Each wave is a gem and the ocean water is fire !
گوهرش اسرار و هر سویی از او
It's secrets are its gems and in ever direction from Him
سالکی را سوی معنی راه بر
Is inspired a seeker; guided to a hidden meaning
سر کشی از هر دو عالم همچو موی
گر سر مویی از این یابی خبر
دوش مستی خفته بودم نیم شب
I had fallen asleep drunk last night
کاوفتاد آن ماه را بر ما گذر
As the Moon cast its light in passing, Moonlight fell upon me,
دید روی زرد من در ماهتاب
Saw my yellow complexion in the bright moonlight
کرد روی زرد ما از اشک تر
And made my yellow complexion wet with tears
رحمش آمد شربت وصلم بداد
and through Mercy He gave me the ambrosia of Unity
یافت یک یک موی من جانی دگر
each hair on my head thereupon found new life of its own
گر چه مست افتاده بودم از شراب
Even though I had fallen drunk from wine
گشت یک یک موی بر من دیده ور
each one of my hairs gained a vision of their own
در رخ آن آفتاب هر دو کون
In the face of the Sun of both Worlds
مست لایعقل همیکردم نظر
I gazed in drunken thoughtless awe
Tuesday, March 20, 2012
Ode 1095 Sweep the dust off the sea for Me
Happy NoRuz to All !
داد جاروبی به دستم آن نگار
That Beautiful One handed me a broom
گفت کز دریا برانگیزان غبار
And said : sweep the dust off the sea
باز آن جاروب را ز آتش بسوخت
And then He took the broom and burnt it
گفت کز آتش تو جاروبی برآر
He said raise a broom from the fire
کردم از حیرت سجودی پیش او
In awe I fell in prostration before Him
گفت بیساجد سجودی خوش بیار
He said lets see you make a good prostration ;
Without the prostrator
آه بیساجد سجودی چون بود
I sighed : with no prostrator how can
There be a prostration?!
گفت بیچون باشد و بیخارخار
He said be without "how"
And a thornless thorn
گردنک را پیش کردم گفتمش
Showing him my neck I addressed him
ساجدی را سر ببر از ذوالفقار
Then take this prostrators head off with Zolfaghar [the famous divine warrior's sword of Ali]
تیغ تا او بیش زد سر بیش شد
The more he used His sword the more heads came
تا برست از گردنم سر صد هزار
Until a hundred thousand heads sprang from my neck
من چراغ و هر سرم همچون فتیل
I the Light and each head like a wick
هر طرف اندر گرفته از شرار
Emanating light in all directions
شمعها میورشد از سرهای من
The candles of my many heads
شرق تا مغرب گرفته از قطار
Covered the horizon from east to west
شرق و مغرب چیست اندر لامکان
In the Transcendent, that place of Noplace, east and west are meaningless
گلخنی تاریک و حمامی به کار
A dark abandoned flower house and a bustling public bathhouse
ای مزاجت سرد کو تاسه دلت
اندر این گرمابه تا کی این قرار
how long are you resting in this bathhouse?
برشو از گرمابه و گلخن مرو
Get up and leave the bathhouse and venture not to the flowerhouse
جامه کن دربنگر آن نقش و نگار
Put on your clothes and behold the designs and patterns
تا ببینی نقشهای دلرب
Until you can see the heart warming and enticing patterns
تا ببینی رنگهای لاله زار
Until you can behold the colors of a flower field
چون بدیدی سوی روزن درنگر
When you have beheld this, look to the nook
کان نگار از عکس روزن شد نگار
For the Beautiful One is made beautiful through the picture in the nook
شش جهت حمام و روزن لامکان
The six directions are the bathhouse and the nook is the Transcendent, that Place of Noplace
بر سر روزن جمال شهریار
At the nook you will behold the Face of the King
خاک و آب از عکس او رنگین شده
Earth and water gain color from His reflection
جان بباریده به ترک و زنگبار
Giving life to people of all races and places
روز رفت و قصهام کوته نشد
The day went by and yet my stories have not ended
ای شب و روز از حدیثش شرمسار
Stories of the Beloved cannot be complete even if day and night try to recount its tale
شاه شمس الدین تبریزی مرا
King Shams u ddin Tabrizi has me
مست میدارد خمار اندر خمار
Drunk in drunkenness and beyond
داد جاروبی به دستم آن نگار
That Beautiful One handed me a broom
گفت کز دریا برانگیزان غبار
And said : sweep the dust off the sea
باز آن جاروب را ز آتش بسوخت
And then He took the broom and burnt it
گفت کز آتش تو جاروبی برآر
He said raise a broom from the fire
کردم از حیرت سجودی پیش او
In awe I fell in prostration before Him
گفت بیساجد سجودی خوش بیار
He said lets see you make a good prostration ;
Without the prostrator
آه بیساجد سجودی چون بود
I sighed : with no prostrator how can
There be a prostration?!
گفت بیچون باشد و بیخارخار
He said be without "how"
And a thornless thorn
گردنک را پیش کردم گفتمش
Showing him my neck I addressed him
ساجدی را سر ببر از ذوالفقار
Then take this prostrators head off with Zolfaghar [the famous divine warrior's sword of Ali]
تیغ تا او بیش زد سر بیش شد
The more he used His sword the more heads came
تا برست از گردنم سر صد هزار
Until a hundred thousand heads sprang from my neck
من چراغ و هر سرم همچون فتیل
I the Light and each head like a wick
هر طرف اندر گرفته از شرار
Emanating light in all directions
شمعها میورشد از سرهای من
The candles of my many heads
شرق تا مغرب گرفته از قطار
Covered the horizon from east to west
شرق و مغرب چیست اندر لامکان
In the Transcendent, that place of Noplace, east and west are meaningless
گلخنی تاریک و حمامی به کار
A dark abandoned flower house and a bustling public bathhouse
ای مزاجت سرد کو تاسه دلت
اندر این گرمابه تا کی این قرار
how long are you resting in this bathhouse?
برشو از گرمابه و گلخن مرو
Get up and leave the bathhouse and venture not to the flowerhouse
جامه کن دربنگر آن نقش و نگار
Put on your clothes and behold the designs and patterns
تا ببینی نقشهای دلرب
Until you can see the heart warming and enticing patterns
تا ببینی رنگهای لاله زار
Until you can behold the colors of a flower field
چون بدیدی سوی روزن درنگر
When you have beheld this, look to the nook
کان نگار از عکس روزن شد نگار
For the Beautiful One is made beautiful through the picture in the nook
شش جهت حمام و روزن لامکان
The six directions are the bathhouse and the nook is the Transcendent, that Place of Noplace
بر سر روزن جمال شهریار
At the nook you will behold the Face of the King
خاک و آب از عکس او رنگین شده
Earth and water gain color from His reflection
جان بباریده به ترک و زنگبار
Giving life to people of all races and places
روز رفت و قصهام کوته نشد
The day went by and yet my stories have not ended
ای شب و روز از حدیثش شرمسار
Stories of the Beloved cannot be complete even if day and night try to recount its tale
شاه شمس الدین تبریزی مرا
King Shams u ddin Tabrizi has me
مست میدارد خمار اندر خمار
Drunk in drunkenness and beyond
Tuesday, March 13, 2012
I fell into pure selflessness
رفتم ز دست خود من در بیخودی فتادم
Suddenly I lost control and fell into selflessness
در بیخودی مطلق با خود چه نیک شادم
How happy I am, in absolute selflessness, with my Self alone
چشمم بدوخت دلبر تا غیر او نبینم
My Beloved stole my gaze so I could see none other
تا چشمها به ناگه در روی او گشادم
Until suddenly i opened my eyes beholding the Beloved's Face
-- special translation for my long time friend Peter!
Suddenly I lost control and fell into selflessness
در بیخودی مطلق با خود چه نیک شادم
How happy I am, in absolute selflessness, with my Self alone
چشمم بدوخت دلبر تا غیر او نبینم
My Beloved stole my gaze so I could see none other
تا چشمها به ناگه در روی او گشادم
Until suddenly i opened my eyes beholding the Beloved's Face
-- special translation for my long time friend Peter!
Sunday, March 4, 2012
You are the fantasy in my eyes
دلم چو دیده و تو چون خیال در دیده
My heart is like my eyes and you are the fantasy in my eyes
زهی مبارک و زیبا به فال در دیده
what a good omen came from the oracle in my eyes
به بوی وصل دو دیده خراب و مست شدهست
I became drunk and smashed just from the thought of the smell of union
چگونه باشد یا رب وصال در دیده
My Lord is Union seen in the eyes?
چو دیده بیشه آن شیرمست من باشد
Until the gaze and eyes are the tall grasslands of that drunken Lion of mine
چه زهره دارد گرگ و شکال در دیده
My eyes know no fear of jackals and wolves
دو دیده را بگشا نور ذوالجلال ببین
open both eyes, expand your vision, and seen the Light of the Magnificent One
ز فر دولت آن خوش خصال در دیده
چو چتر و سنجق آن رشک صد سلیمان دید
گشاد هدهد جان پر و بال در دیده
چو آفتاب جمالش بدیدهها درتافت
چه شعلههاست ز نور جلال در دیده
چو عقل عقل قنق شد درون خرگه جسم
عقول هیچ ندارد مجال در دیده
دو دیده مست شد از جان صدر شمس الدین
چه بادههاست از او مال مال در دیده
My heart is like my eyes and you are the fantasy in my eyes
زهی مبارک و زیبا به فال در دیده
what a good omen came from the oracle in my eyes
به بوی وصل دو دیده خراب و مست شدهست
I became drunk and smashed just from the thought of the smell of union
چگونه باشد یا رب وصال در دیده
My Lord is Union seen in the eyes?
چو دیده بیشه آن شیرمست من باشد
Until the gaze and eyes are the tall grasslands of that drunken Lion of mine
چه زهره دارد گرگ و شکال در دیده
My eyes know no fear of jackals and wolves
دو دیده را بگشا نور ذوالجلال ببین
open both eyes, expand your vision, and seen the Light of the Magnificent One
ز فر دولت آن خوش خصال در دیده
چو چتر و سنجق آن رشک صد سلیمان دید
گشاد هدهد جان پر و بال در دیده
چو آفتاب جمالش بدیدهها درتافت
چه شعلههاست ز نور جلال در دیده
چو عقل عقل قنق شد درون خرگه جسم
عقول هیچ ندارد مجال در دیده
دو دیده مست شد از جان صدر شمس الدین
چه بادههاست از او مال مال در دیده
Subscribe to:
Posts (Atom)