Come, let's be lovers once again! Ode 1832

بیا تا عاشقی از سر بگیریم
Come, let's be lovers once again!
جهان خاک را در زر بگیریم
Blanket this earthly world in gold
بیا تا نوبهار عشق باشیم
Come let's be the new blossomed spring of love
نسیم از مشک و از عنبر بگیریم
Feel the fragrance of musk and amber in the breeze
زمین و کوه و دشت و باغ و جان را
Engulf the earth, the mountains, the fields and
flower gardens and even our inner vitality
همه در حله اخضر بگیریم
Let's dress in bright green colors
دکان نعمت از باطن گشاییم
Let's open a store of blessings and bounty from within
چنین خو از درخت تر بگیریم
Let's learn how to behave from the green nourished tree
ز سر خوردن درخت این برگ و بر یافت
ز سر خویش برگ و بر بگیریم
در دل ره بردهاند ایشان به دلبر
ز دل ما هم ره دلبر بگیریم
مسلمانی بیاموزیم از وی
اگر آن طره کافر بگیریم
دلی دارد غمش چون سنگ مرمر
از آن مرمر دو صد گوهر بگیریم
چو جوشد سنگ او هفتاد چشمه
سبو و کوزه و ساغر بگیریم
کمینه چشمهاش چشمی است روشن
که ما از نور او صد فر بگیریم

I can pass the times without anyone, but cannot do so without you

بی همگان به سر شود بی‌تو به سر نمی‌شود
I can pass the times without anyone, but cannot do so without you
داغ تو دارد این دلم جای دگر نمی‌شود
My heart and soul are burning for you, nobody else soothes it

دیده ی عقل مست تو چرخه ی چرخ پست تو
My mind's eye is drunk with you, the turning of the wheels of time are for you
گوش طرب به دست تو بی‌تو به سر نمی‌شود

...جان ز تو جوش می‌کند دل ز تو نوش می‌کند
Our life force bubbles and boils from you, our heart experiences joy through you
عقل خروش می‌کند بی‌تو به سر نمی‌شود
the intellect roars because of you, and we cannot continue without you

خمر من و خمار من باغ من و بهار من
خواب من و قرار من بی‌تو به سر نمی‌شود

جاه و جلال من تویی ملکت و مال من تویی
آب زلال من تویی بی‌تو به سر نمی‌شود

گاه سوی وفا روی گاه سوی جفا روی
آن منی کجا روی بی‌تو به سر نمی‌شود

دل بنهند برکنی توبه کنند بشکنی
این همه خود تو می‌کنی بی‌تو به سر نمی‌شود

بی تو اگر به سر شدی زیر جهان زبر شدی
باغ ارم سقر شدی بی‌تو به سر نمی‌شود

گر تو سری قدم شوم ور تو کفی علم شوم
ور بروی عدم شوم بی‌تو به سر نمی‌شود

خواب مرا ببسته‌ای نقش مرا بشسته‌ای
وز همه‌ام گسسته‌ای بی‌تو به سر نمی‌شود

گر تو نباشی یار من گشت خراب کار من
مونس و غمگسار من بی‌تو به سر نمی‌شود

بی تو نه زندگی خوشم بی‌تو نه مردگی خوشم
سر ز غم تو چون کشم بی‌تو به سر نمی‌شود

هر چه بگویم ای سند نیست جدا ز نیک و بد
هم تو بگو به لطف خود بی‌تو به سر نمی‌شود

What wonder is in your heart - making you laugh like this?!

در دلت چیست عجب که چو شکر میخندی
دوش شب با کی بدی که چو سحر میخندی
ای بهاری که جهان از دم تو خندان است
در سمن زار شکفتی چو شجر میخندی
آتشی از رخ خود در بت و بتخانه زدی
و اندر آتش بنشستی و چو زر میخندی
مست و خندان ز خرابات خدا میآیی
بر شر و خیر جهان همچو شرر میخندی
همچو گل ناف تو بر خنده بریدهست خدا
لیک امروز مها نوع دگر میخندی
باغ با جمله درختان ز خزان خشک شدند
ز چه باغی تو که همچون گلتر میخندی
تو چو ماهی و عدو سوی تو گر تیر کشد
چو مه از چرخ بر آن تیر و سپر میخندی
بوی مشکی تو که بر خنگ هوا میتازی
آفتابی تو که بر قرص قمر میخندی
تو یقینی و عیان بر ظن و تقلید بخند
نظری جمله و بر نقل و خبر میخندی
در حضور ابدی شاهد و مشهود تویی
بر ره و ره رو و بر کوچ و سفر میخندی
از میان عدم و محو برآوردی سر
بر سر و افسر و بر تاج و کمر میخندی
چون سگ گرسنه هر خلق دهان بگشادهست
تویی آن شیر که بر جوع بقر میخندی
آهوان را ز دمت خون جگر مشک شدهست
رحمت است آنک تو بر خون جگر میخندی
آهوان را به گه صید به گردون گیری
ای که بر دام و دم شعبده گر میخندی
دو سه بیتی که بماندهست بگو مستانه
ای که تو بر دل بیزیر و زبر میخندی

I drank from that wine that can't be confined in a glass

زان می که در پیمانهها اندرنگنجد خوردهام
I drank from that wine
that can't be confined in a glass

مستم ز خمر من لدن رو محتسب را غمز کن

مر محتسب را و تو را هم چاشنی آوردهام

ای پادشاه صادقان چون من منافق دیدهای

با زندگانت زندهام با مردگانت مردهام

با دلبران و گلرخان چون گلبنان بشکفتهام

با منکران دی صفت همچون خزان افسردهام

ای نان طلب در من نگر والله که مستم بیخبر

من گرد خنبی گشتهام من شیرهای افشردهام

مستم ولی از روی او غرقم ولی در جوی او
از قند و از گلزار او چون گلشکر پروردهام
روزی که عکس روی او بر روی زرد من فتد
ماهی شوم رومی رخی گر زنگی نوبردهام
در جام می آویختم اندیشه را خون ریختم
با یار خود آمیختم زیرا درون پردهام
آویختم اندیشه را کاندیشه هشیاری کند
ز اندیشه بیزاری کنم ز اندیشهها پژمردهام
دوران کنون دوران من گردون کنون حیران من
در لامکان سیران من فرمان ز قان آوردهام
در جسم من جانی دگر در جان من قانی دگر
با آن من آنی دگر زیرا به آن پی بردهام
گر گویدم بیگاه شد رو رو که وقت راه شد
گویم که این با زنده گو من جان به حق بسپردهام
خامش که بلبل باز را گفتا چه خامش کردهای
گفتا خموشی را مبین در صید شه صدمردهام
مولانا